Als je zelfstandig een stadswandeling door Hoorn gaat maken biedt deze selectie van ‘bezienswaardigheden Hoorn’ een goed vertrekpunt. De plattegrond met de top 10 bezienswaardigheden Hoorn komt daarbij goed van pas (zie verder op deze pagina).
Top 10 bezienswaardigheden Hoorn
Als je Hoorn écht wilt leren kennen kun je ook een rondleiding boeken. Dan neem ik je 1,5 uur mee langs de mooiste plekken én vertel ik je de spannende verhalen over de historie van Hoorn. Kijk hier voor een overzicht van mogelijkheden.
1. Hoofdtoren
Mijn favoriete bezienswaardigheid in Hoorn is zonder twijfel de Hoofdtoren. En dan gaat het niet alleen om de toren zelf maar ook om de omgeving. De toren zelf is gebouwd in 1532 en oorspronkelijk bedoeld als verdedigingstoren. In deze tijd was Hoorn een snel ontwikkelende handelsstad aan de Zuiderzee. …Lees meer!
2. Roode Steen
De Roode Steen is het centrale plein van Hoorn en wordt omringd door een verzameling van monumenten. Voor de inwoners van Hoorn is het een soort huiskamer. In de zomer zitten de terrassen vol en regelmatig wordt er bij evenementen een podium gebouwd voor optredens. ….Lees meer!
3. Oostereiland
Bij mijn favoriete bezienswaardigheden Hoorn mag het Oostereiland niet ontbreken. Als ik zelf een wandeling door de stad maak dan loop ik bijna altijd even rond het Oostereiland. Het licht, de lucht, de wind, de robuuste stoere gebouwen en het uitzicht maken deze plek bij mooi en slecht weer meer dan de moeite waard! ….Lees meer.
4. Oosterpoort
De Oosterpoort is gebouwd in 1578 en is de nog enige resterende stadspoort van Hoorn. In 1601 werd er bovenop de oosterpoort een huisje gebouwd dat nog altijd bewoond is. De boogbrug is in 1763 gebouwd ter vervanging van een houten brug. Bij evenementen wordt deze brug met haar smeedijzeren hekwerk dankbaar gebruikt als plek om je fiets veilig aan vast te zetten.
De andere bezienswaardigheden Hoorn uit de top 10 én de overige bezienswaardigheden vind je verder op deze pagina. Maar eerst een belangrijke tip voor je bezoek aan Hoorn:
Tip: boek een rondleiding met gids Alette!
Met een beetje voorbereiding kun zelf een prachtige wandeling maken door Hoorn. Overal staan wegwijzers én in het centrum zijn vrijwel alle straten de moeite waard. Maar de stad gaat pas écht leven door de verhalen over de historie en haar inwoners.
Er zijn vier belangrijke redenen om toch een rondleiding te boeken: (1) we kiezen de beste routes langs de mooiste kades en verborgen steegjes, (2) ik vertel je de verhalen van achter de gevels zoals bijvoorbeeld het verhaal over de ongebruikelijke liefdesrelatie tussen de schatrijke weduwe van Foreest en haar huisknecht, (3) je hoeft nergens druk over te maken. Ik zorg er voor dat we op tijd terug zijn, en (4) een rondleiding is vooral heel leuk!
5. Oude Doelenkade
Vanaf de Oude Doelenkade heb je een mooi uitzicht over de Binnenhaven, de grote sluis en de Hoofdtoren. In de zomer ligt de Binnenhaven vol met pleziervaartuigen, soms wel vijf rijen dik! Op nr 17 en 19 staat een koppel prachtig gerestaureerde 17de eeuwse herenhuizen. Vanaf nr 27 begint een huizenblok dat een heel andere stijl heeft dan de 17de eeuwse binnenstad. Dit is begin 20ste eeuw gebouwd en ontworpen door gemeentearchitect Joh. van Reijendam Cz. in een mix van Art Nouveau en Chaletstijl.
6. De Bossuhuizen
Aan de Slapershaven op de hoek met het Grote Oost liggen drie prachtige huizen die gebouwd zijn rond 1612. Over de gehele breedte zijn deze panden voorzien van gevelstenen die samen een soort stripverhaal vormen over de slag op de Zuiderzee. Bij deze zeeslag versloegen de West-Friezen in 1573 de Spaanse vloot van admiraal Bossu. Tegenover de panden zie je een ophaalbrug. Hier stond ooit de oude Oosterpoort of Gevangenpoort. Deze is in 1880 gesloopt. Het fundament kun je nog zien.
7. Mariatoren
De Mariatoren (ook ‘Kruittoren’ genoemd) is in 1508 gebouwd als verdedigingstoren en kruitopslag. De toren staat nog altijd trots op de oude stadswal en met haar voeten in de stadsgracht (de Draafsingel). Haar naam dankt de toren aan het voormalige Mariaklooster. Dit klooster had het terrein in bezit waar de toren gebouwd. In haar lange geschiedenis heeft de Mariatoren al veel verschillende functies gehad. Ze heeft gediend als ijskelder, atelier en sinds 2015 is het door Vereniging Hendrick de Keyser omgetoverd tot een bed & breakfast.
8. St Jansgasthuis
Het St. Jansgasthuis is gebouwd in 1563 en maakte onderdeel uit van een kloostercomplex. Kloosters namen in deze tijd de zorg voor zieken op zich en richtten gasthuizen (ziekenhuizen) in. Het St. Jansgasthuis is een goed bewaard voorbeeld van de ruimtelijke inrichting van een middeleeuws gasthuis. Het heeft bijna 300 jaar dienstgedaan als ziekenhuis. Vervolgens heeft het dienstgedaan als militair kledingmagazijn, overdekte markt voor boter, sociale werkplaats en tegenwoordig dient het als expositieruimte.
9. Oosterkerk
De Oosterkerk heeft haar oorsprong in 1450 en is toen gebouwd als rooms-katholieke kerk voor vissers en schippers. Het koor van de huidige stenen kerk is in 1519 opgetrokken en vervolgens uitgebreid en aangepast. Sinds 1616 heeft de kerk haar huidige vorm. Het kerkgebouw zelf heeft een prachtige gevel, maar de grootste attractie van de Oosterkerk vind ik haar ligging op een steenworp afstand van de oude binnenhaven. Vanuit het naastgelegen straatje heb je een mooi zicht op de toren.
10. Baatland
Het Baatland is het eerste grote kunstmatige schiereiland dat aangelegd werd in Hoorn. Het eiland moest de stad afschermen van de open Zuiderzee. Tussen 1500 en 1700 was het hier een drukte van belang met woningen, werkplaatsen en scheepswerven. Tegenwoordig is het een mooie groene ruimte en onderdeel van het Julianapark. Vanaf het Baatland heb je een prachtig uitzicht op de binnenhaven, de grote sluis en op de Hoofdtoren.
Top 10 bezienswaardigheden Hoorn op de kaart
Meer bezienswaardigheden Hoorn
St. Pietershof
Het Sint-Pietershof is een voormalig oudemannen- en vrouwenhuis, gelegen aan het Dal. Zowel het hoofdgebouw als het hofje is nog altijd in gebruik als wooncomplex voor ouderen. De bouw is begonnen in 1617 op de plek waar het klooster Sint-Pietersdal was gebouwd (1457). Het gebouw is in fasen tot stand gekomen. In 1692 werd de 230 jaar oude kerk van het voormalige klooster gesloopt, in de plaats daarvan kwam de hoofdvleugel aan het Dal. Door de eeuwen heen is het complex aangepast en uitgebreid, maar een groot deel is nog origineel.
Claes Stapelhofje
Het Claes Stapelhof werd in 1682 gesticht voor bejaarde vrouwen die niet langer zelfstandig hun huishouden konden bedrijven en niet bij familie in konden wonen. Het hofje werd gesticht door de koopmannen Koekebacker en Bos én door de notaris Claes Stapel was notaris. De huisjes zijn uit verschillende bouwperiodes. De huisjes aan het westelijke deel zijn de oudste twee en zijn uit het stichtingsjaar 1682. In 1954 kwam in het hek het poortje van de voormalige Latijnse School. Deze poort hoort dus niet bij het oorspronkelijke hofje.
Kloosterpoort
De Kloosterpoort is gebouwd als toegang tot het Oude-vrouwenhuis. De poort en de vleugel kwamen in 1606-1607 tot stand en zijn het oudste deel van dit complex. Nadat het Oude-Vrouwenhuis opgeheven werd kwam hier een Bank van Lening (vandaar de straatnaam ‘wisselstraat’). De Kloosterpoort is opgebouwd uit geblokte stijlen met een halfronde boog en een klein kopje in de sluitsteen. De Kloosterpoort geeft nu toegang tot een stille binnentuin.
Statenlogement
Het Statenlogement werd gebouwd in 1613 en heeft een dubbele trapgevel. Tot 1796 diende het als hotel voor de gasten van de zittingen van het College van Gecommitteerde Raden van het Noorderkwartier en West-Friesland. Daarna heeft het tot 1977 dienstgedaan als stadhuis. In het Statenlogement is ook een kapel gevestigd, de Ceciliakapel dat onderdeel was van het Ceciliaklooster. Het is de moeite waard om ook even door de poort te lopen (die is vaak open)!
Koepelkerk
De koepelkerk (R.K. kerk Sint Cyriacus en Franciscus) werd gebouwd door de Hoornse architect A.C. Bleijs, op de plek waar eerder de schuilkerk De Drie Tulpen stond. De opening vond plaats in 1882. De kerk is gewijd aan de heiligen Franciscus van Assisi en Cyriacus. Deze kerk lijkt veel op de grotere Sint Nicolaas Kerk in Amsterdam. En dat is niet toevallig omdat deze ook gebouwd is door Bleijs. Links naast de kerk staat de voormalige pastorie, een prachtig woonhuis.
Noorderkerk
De Noorderkerk is in fasen gebouwd tussen 1441 en 1519. Daarmee is deze kerk het oudste gebouw van de stad Hoorn is. De kerk ligt tussen het Kleine Noord en de Veemarkt. De vloer is bedekt met grafstenen (waaronder die van de vader van Willem IJsbrantsz. Bontekoe). De kerk is in 2017 gekocht door locale ondernemers die het gebouw prachtig hebben gerestaureerd. Bij de kerk is een leuk theehuis gevestigd én je kunt er logeren in de B&B die gevestigd is in de voormalige woning van de koster.
Schoolsteeg
De Schoolsteeg verbindt het Grote Oost met het Kerkplein. In dit verborgen steegje zijn een paar prachtige oude panden te bewonderen. Met name nr 7 is de moeite waard om een stukje voor om te lopen. Dit 17de eeuwse pand heeft een zeer schuin naar voren hellende gevel en wordt vaak gefotografeerd als Hollandse toren van Pisa. Het pand is sinds 1952 in bezit van de Vereniging Oud Hoorn en in 1954 vrijwel steen voor steen gerestaureerd.
Bierkade
De Bierkade ligt net als de tegenoverliggende Appelhaven aan de oudste gegraven haven (1420) van Hoorn. Aan de Bierkade liggen diverse oude pakhuizen en op nr. 10 een klein maar bijzonder woonhuis uit de 17de eeuw. Bijzonder aan dit pand is de originele houten pui en de tweedelige houten regenpijp die voor de gevel langsloopt. Vroeger werd deze gebruikt om het regenwater op te vangen in de regenbak die nog steeds in het huisje aanwezig is.
Appelhaven
Aan de Appelhaven werden in de 14e eeuw al woningen gebouwd. Tussen de Westfriese Omringdijk (Grote Oost) en de Zuiderzee werd de grond opgehoogd. Door de ophogingen werd het gebied bewoonbaar. De Appelhaven, als zodanig, ontstond rond 1420. Aan de straat bevinden zich verschillende rijksmonumenten. Ook de gracht zelf is aangewezen als beeldbepalend element. Aan de overzijde van de Appelhaven ligt de Bierkade, een prachtige kade met een groot aantal oude pakhuizen.
Burgerweeshuis
Het voormalige burgerweeshuis begon tussen 1408 en 1573 als Mariaklooster. Van het originele complex resteert nu alleen de Mariakapel uit 1508 nog. Het hoofdgebouw is in 1729 volledig verbouwd en alleen de toegangspoort van het originele gebouw resteert nog, al is ook dat veel later aan het originele gebouw toegevoegd. Het gebouw is van 1574 tot 1958 (bijna 400 jaar) in gebruik geweest als weeshuis. Daarna is het tot 1977 als stadhuis gebruikt. Nu zijn er acht appartementen gevestigd.
Stadsstrand Hoorn
Het nieuwe stadsstrand van Hoorn is nog niet opengesteld, maar nu al een bezienswaardigheid! Dit strand in het Markermeer is het grootste stadsstrand van Nederland en kwa omvang vergelijkbaar met dat van Barcelona. Vanaf 2023 kan een bezoek aan het historisch centrum gecombineerd worden met een dagje naar het strand!
Kerkplein
Het plein met de grote kerk van Hoorn is een historische plek die recent opnieuw is ingericht. Bij de renovatie van dit plein werden archeologische vondsten gedaan en vond men onder meer de resten van een oude begraafplaats. Inmiddels is het plein een nieuwe hotspot in de stad met leuke terrassen en horeca gelegenheden. Binnenkort opent hier in de kerk een Hotel.
Souvenirs en cadeaus
Souvenirs
Aan de Schuijtjeskade 1 te Hoorn vind je een geweldig leuke winkel met souvenirs en cadeau’s. Eigenaresse Ellis heeft een uitgebreide collectie serviesgoed, bedrukte borden, Delfts Blauw, magneetjes, houten tulpen en meer.
Ook inwoners van Hoorn hebben de winkel van Ellis ontdekt als prachtige cadeauwinkel. Mocht de winkel gesloten zijn, dan kun je een selectie van de leukste artikelen ook online kopen bij bol.com
Stadswandeling Giftcard
Wil je iemand echt verrassen, geef dan een Stadswandeling kado, leuk voor jong en oud, samen met je partner of met een groep! De ‘giftcard’ is feestelijk verpakt, leuk om te geven én leuk om te ontvangen.
Er is al een giftcard ter waarde van EUR 75,- (voor een groep met maximaal 5 personen). De stadswandeling giftcard kaart is een jaar geldig dus er is voor de ontvanger voldoende tijd om een geschikte datum te vinden.
Veelgestelde vragen
Is Hoorn een bezoek waard?
Hoorn is absoluut een bezoek waard. In de historische binnenstad van Hoorn vind je meer dan 300 rijksmonumenten waarvan een groot deel haar oorsprong vindt in de Gouden Eeuw. Hoorn ligt aan het Markermeer en beschikt over verschillende historische havens. Hoorn is een compacte stad die je goed te voet kunt verkennen. Overweeg bij een bezoek een rondleiding met gids, leuk voor jong en oud!
Wat zijn de belangrijkste bezienswaardigheden van Hoorn?
Het centrum van Hoorn staat vol monumenten. De belangrijkste monumenten die je zeker moet bezoeken zijn:
(1) de Hoofdtoren,
(2) het Statencollege,
(3) het Oostereiland,
(4) de Oosterpoort en
(5) de Binnenhaven.
Deze monumenten liggen allen binnen het historische centrum en kunnen gedurende een stadswandeling gecombineerd worden bezocht.
Wat zijn de leukste activiteiten en attracties in Hoorn?
De leukste activiteiten om te ondernemen zijn:
(1) Een stadswandeling met gids door het historisch centrum.
(2) Het Museum van de 20ste Eeuw.
(3) Een rit met de Museum Stoomtram Hoorn – Medemblik.
Wat is de reisafstand tussen Hoorn en Amsterdam?
De afstand tussen Hoorn en Amsterdam is ca. 40km. Met de auto is het ongeveer 30 minuten rijden en er is voldoende parkeergelegenheid rond het centrum. Met de trein ben je vanaf Amsterdam Centraal binnen 35 minuten in het centrum van Hoorn
Korte geschiedenis van Hoorn
Middeleeuwen
Hoorn is ergens tussen 1200 en 1300 ontstaan als nederzetting op de plek waar het riviertje de Gouw uitmondde in de Zuiderzee. Via dit verdwenen riviertje was er contact mogelijk met andere nederzettingen in het achterland en via zee werd contact gelegd met steden verder weg. In 1356 was was Hoorn rijk genoeg om stadsrechten te kunnen kopen. De stad sloot zich later aan bij Filips de Goede waardoor zij gebruik kon maken van het grote handelsnetwerk van het Bourgondische Rijk.
Hoorn in de Gouden Eeuw
Een andere politieke keuze die de stad succes bezorgde, was het aansluiten bij de Opstand tegen de Spanjaarden. In 1572 koos Hoorn, samen met de rest van de regio, partij voor Willem van Oranje. In deze strijd namen Hoornse schepen het met succes op tegen een Spaanse vloot op de Zuiderzee. Hoorn was al vroeg bevrijd uit Spaanse handen en profiteerde vervolgens van de vrije handelsmogelijkheden. Hoorn werd het bestuurlijke en economische centrum van het gebied ten noorden van het IJ. De VOC, de WIC, maar ook de Noordse Compagnie en de Admiraliteit vestigden zich in de stad. De belangrijkste monumenten in het historische centrum van Hoorn stammen uit deze periode.
Periode 1700 – 1900
Hoorn kon echter niet concurreren met Amsterdam. Steeds meer schepen voeren Hoorn voorbij en langzaamaan ging het bergafwaarts met de stad. De stichting van de Bataafse Republiek in 1795, maakte een einde aan alle bestuurlijke functies van Hoorn. In de negentiende eeuw bloeide de handel nog even op, dankzij de grote agrarische productie van het gebied rondom de stad. De Hoornse kaasmarkt werd de belangrijkste van de provincie.
Recente geschiedenis van Hoorn
In de twintigste eeuw verdween die marktfunctie weer, maar Hoorn bleef een belangrijke stad voor de regio. Vanaf 1970 kreeg de stad een nieuwe functie als ‘overloop’ voor het overvolle Amsterdam. Het had weinig gescheeld of het oude stadshart was rond 1970 ingrijpend gewijzigd om ruimte te maken voor het toenemende autoverkeer. Onder druk van de bevolking is uiteindelijk gekozen voor een andere aanpak waarbij veel historische panden konden worden behouden en kleinschalige nieuwbouw werd ingepast in het historische centrum. De stad vervult nu een streekfunctie voor onderwijs, gezondheidszorg en winkels.
Klik hier voor meer toeristische informatie over Hoorn.