Bij de laatste update van dit bericht (4 juni 2020) is Corona in Hoorn en de regio Westfriesland het Corona virus bijna geheel verdreven. In het lokale ziekenhuis (Dijklander ziekenhuis) zijn de afgelopen drie weken geen mensen meer opgenomen met Corona virus. Inmiddels zijn de maatregelen versoepeld en kunnen bezoekers van buiten weer genieten van deze prachtige stad. Vanaf 1 juni is het ook weer mogelijk om een rondleiding te boeken. Voor meer informatie klik hier!
Hoewel Corona niet moet worden onderschat is zij een stuk milder dan de Pest. Het ziektebeeld en verloop van Corona en de Pest kunnen niet met elkaar worden vergeleken. Toch zijn er opvallende overeenkomsten met de wijze waarop wij 500 jaar geleden in Hoorn omgingen met besmettelijke ziektes. In dit artikel een korte vergelijking tussen Corona in Hoorn versus de Pest in Hoorn.
De Pest in Hoorn
Hoorn is in de periode tussen 1450 en 1670 veelvuldig getroffen door de pest. Alkmaar telde in deze periode negen pestjaren, Enkhuizen elf en Hoorn maar liefst vierentwintig! Als je de pest kreeg dan was je binnen een paar dagen overleden. Deze ziekte veroorzaakte een grote angst onder de bevolking. De dood beheerste het hele leven, gezinnen werden uit elkaar gerukt en paniek heerste alom. Men had geen idee van de oorzaken en wist niet wat hiertegen te doen.
Corona quarantaine vs pest-opvang in Hoorn
Om het Corona virus in te dammen worden mensen die het virus dragen gevraagd om in quarantaine te gaan. Als mensen worden opgenomen, dan gebeurt dat op een speciaal daarvoor afgezonderde afdeling in het ziekenhuis. In China en Italië worden zelfs speciale tijdelijke behandelcentra gebouwd zodat de kans op verspreiding beperkt wordt.
Ook in de 16de eeuw werden mensen met de pest afgezonderd. In Hoorn werd voor lijders aan de pest in 1562 tussen Vollerswaal en Jeudje een pesthuis ingericht, nadat de stad in 1558 door een hevige pestepidemie was getroffen. Volgens de geschiedschrijvers waren tijdens deze epidemie dagelijks 20 tot 30 doden te betreuren. Later werd een gebouw aan de huidige veemarkt ingericht als Pesthuis. Ongeveer op die plaats werd in 1685, toen de ergste pestepidemieën achter de rug waren, het Armen Weeshuis gebouwd.
Pest masker versus corona mondkapje
Hoewel algemeen bekend is dat mondkapjes niet echt helpen tegen verspreiding van het Corona virus zijn ze in China en Italië niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Voor artsen en medici die volledig ingepakt zijn, is een speciaal mondkapje wel noodzakelijk.
In de 15de en 16de eeuw droegen dappere artsen, als ze hun werk aandurfden, vaak snavelmaskers met voorin een kruidenmix, die de dokteren tegen de pest moest beschermen. De kans om als dokter te overlijden was relatief groot door het vele contact met besmette mensen. Regelmatig sloegen artsen daarom op de vlucht, in plaats van anderen te helpen.
Privacy versus stigmatisering
Tegenwoordig is er veel aandacht voor de privacy van patiënten. Daarom worden in Nederland de namen en adressen van mensen die besmet zijn met het Corona virus niet bekendgemaakt.
In Zuid-Korea zijn er apps die je waarschuwen als je op een plek bent waar recent een corona-patiënt is geweest. De data is afkomstig van de overheid. Het gaat om opvallend persoonlijke gegevens zoals de datum waarop iemand besmet raakte, diens nationaliteit, geslacht en leeftijd.
In het Hoorn van de 15de en 16de eeuw was privacy geen enkel thema. Als je de pest had, dan werd er op de deur van je huis een groot rood kruis of een grote letter ‘P’ geschilderd. Zo kon iedereen zien dat je daar beter niet naar binnen kon gaan.
De herinnering
Het woord “pest”is nog volop aanwezig in ons taalgebruik ofschoon de ziekte al ruim drie eeuwen is verdwenen. Dat zegt alles over de indruk die zij op tijdgenoten maakte. Een pestkop is wel heel vervelend, maar tegenwoordig niet meer dodelijk. En het huidige pest-protocol op scholen is echt iets anders dan in de 16de eeuw. Laten we hopen dat Corona in de toekomst in de eerste plaats weer bekend staat als een Mexicaans biertje.
Wil je meer weten over de ziekenzorg in de 16de eeuw in Hoorn? Bij een rondleiding door Hoorn neem ik je mee langs de oude ziekenhuizen en vertel ik je onder meer over de geschiedenis van de gezondheidszorg.
Vanaf 1 juni 2020 kun je weer een rondleiding of stadswandeling boeken. Dankzij een paar slimme maatregelen en een tourguide systeem kan dat voor iedereen op een veilige manier. Meer informatie over het Covid-19 protocol van Local Guide Hoorn, klik hier!
